میناکاری روی مس

یکی از هنرهای زیبای ایرانی، نقاشی کردن سطوح مختلف می باشد که در قالب هنرهای متعدد جلوه می کند. نقاشی کردن بر روی ظروف مسی به میناکاری روی مس یا مس و پرداز معروف می باشد. در این هنر چشم نواز نقوش سنتی زیبا بر روی ظروف مسی منظره زیبایی را ایجاد می کند.

میناکاری روی مس|کاربرد

صنایع دستی رایج در ایران از تنوع بسیار بالایی برخوردار هستند. میناکاری یکی از هنرهای رشته نقاشی می باشد که بر روی ظروف مسی لعابی کارمی شود. یکی از زیر مجموعه ها و شاخه های هنرمیناکاری، نقاشی مس و پرداز می باشد.

در صنایع دستی مس و پرداز که بیشتر در شهر اصفهان رواج دارد بخشی از بدنه ظروف مسی را با نقوش زیبا در رنگ های مختلف به ویژه آبی لاجوردی و رنگ فیروزه ای، نقاشی می کنند. مس پرداز و محصولات ساخته شده با استفاده از این هنر طرفداران فراوانی دارد و گردشگران و مسافران برای عزیزان خود این محصولات را به عنوان سوغات خریداری می کنند.

در هنر مس و پرداز نقوش سنتی و گل و بوته هایی که در هنرهایی مانند تذهیب و میناکاری طراحی می شود بر روی بدنه فلز کار می شود. رنگ زمینه این طراحی بیشتر رنگ های تیره مانند آبی لاجوردی، سرمه ای، مشکی و قهوه ای تیره است. گل های ختایی و پردازهای ظریفی که در این هنر اجرا می شود شباهت فراوانی با هنر میناکاری دارد.

ظروف مسی ساخته شده و مورد استفاده در صنایع دستی مس پرداز باید دارای ضخامت کافی باشند. ضخامت و میزان خلوص فلز مس مقاومت بالای آن را تأمین می کند. یکی از خاصیت های فلز مس ترکیب شدن آن با اکسیژن هوا و اصطلاحاً اکسید شدن مس می باشد. در هنر مس و پرداز بر روی فلز مس لایه ای از پلی استر قرار داده می شود که از اکسید شدن آن جلوگیری به عمل آید.

آموزش میناکاری روی مس[آموزش رایگان]

مهم ترین مرحله در ساخت ظروف میناکاری این است که زیر ساخت آن را آماده کنیم. زیرساخت را معمولا به دو روش خم کاری و چکش کاری ایجاد می کنند. ما برای شما روش چکش کاری که با آن ظروف مینا را ایجاد می کنند و مراحل میناکاری روی مس را توضیح می دهیم

• در مرحله اول با استفاده از انواع چکش کاری‌هایی که وجود دارد شکل مورد نظر خود را مانند بشقاب، گلدان و… را ایجاد می کنند. برای این کار بعد از هر بار که چکش کاری را انجام می دهند، شی ء ایجاد شده را درون آتش قرار می دهند و دوباره آن را چکش کاری می کنند تا شکلی که مد نظر است به دست آید.
• بعد از این که شکل ظرف مینای مورد نظر ایجاد شد. باید ظرف رو از هر نوع آلودگی و کثیفی که احیانا وجود دارد پاکسازی کنند. اگر احیانا حتی اثر انگشت کوچکی وجود داشته باشد باعث می شود چسب لعاب مینا به درستی نچسبد و درسطح ظرف میناکاری بریدگی هایی ایجاد شود.
• بعد از این که ظرف را از هر گونه جرم و آلودگی پاک شد نوبت به آماده کردن لعاب(Glaze) می رسد. پودر لعابی که استفاده می شود به علت این که وزن حجمی آن زیاد می باشد و همچنین غیر محلول می شود از یک غلظت دهنده به اسم به دانه استفاده می کنند و ترکیبی از هر دو را با نسبت مخصوص استفاده می کنند تا چسبندگی لعاب بیشتر شود.
• پس از این که لعاب رو آماده کردند نوبت به لعاب کاری ظرف میناکاری می رسد. لعاب کاری را یا با اسپری انجام میدهند یا به روش دستی آن را انجام می دهند. تفاوت روش اسپری و دستی در این است که در روش اسپری، لعاب را در اتاق کوچکی که وجود دارد و به اتاق اسپری نیز معروف است قرار می دهند و اسپری را روی سطح ظرف می پاشند . اما در روش دستی لعاب مورد نظر را روی سطح ظرف می ریزند تا تمام سطح آن پوشانده شود.
• پس از این که لعاب به طور کامل روی سطح ظرف مورد نظرمان نشست و پوشانده شده، لعاب را پخت می دهند. برای پختن دمای کوره را روی 900 درجه سانتی گراد قرار می دهند و لعاب را به مدت دو سه دقیقه داخل آن قرار می دهند و پس از این که استاد کار تشخیص داد لعاب به خوبی پخته شده ظرف را از کوره خارج می کنند و می گذارند تا کم کم سرد بشود . رنگ لعاب پس از سرد شدن به رنگ سفید در می آید.
• در این مرحله رنگهای مورد نظر برای میناکاری را آماده می کنند. رنگ های مورد نظر رنگ های نسوزی هستند و اکثر آن ها از پودر اکسید فلزها تشکیل شده است .
• در این مرحله طرح مورد نظر را روی لعاب انتقال می دهند. برای انجام این کار استادکار میناکاری طرح مورد نظر خود را که معمولا از نقش های اسلیمی، گل و مرغ، شگارگاه و… است را روی کاغذ می آورند و بعد کاغذ را سمباده کاری یا سوزن کاری می کند. برای این کار خط های طرح مورد نظر را در نزدیک هم سوراخ سوراخ می کند. بعد با استفاده از خاکستر طرح را روی شی ء لعابی پیاده سازی می کنند.
• در این مرحله نقاشی را باید انجام داد. برای این کار اول خط های اصلی طرح را قلم گیری می کنند و بعد قسمت های مورد را رنگ آمیزی می کنند.
• در این مرحله نوبت به پخت نقاشی می رسد. بعد از این که نقاشی مورد نظر را روی لعاب(پلی استر) انجام دادند دوباره باید ظرف مورد نظر را داخل کوره حرارت دهند. البته دمای حرارت کوره رادر این حالت بین 600 تا 700 درجه سانتی گراد قرار می دهند. بعد از این که پخت نقاشی مینا تمام شد روی آن را با لعابی که شفاف است می پوشانند و بعد دوباره می پزند.

شما هم اگر به میناکاری علاقه مند هستید می توانید فیلم آموزش میناکاری روی مس را تهیه کنید وشروع به کار کنید. اما مهم تر از فیلم میناکاری روی مس آموزش دیدن نزد هنرمندان با تجربه این کار است که به مراتب شما را در هنر آموزی حرفه میناکاری جلو می اندازد.

ابزار مورد نیاز میناکاری روی مس

ابزارکارمیناکاری روی مس با ابزارکارمیناکاری روی سفال تقریبا نزدیک و یکی هستند جز در موارد جزیی که در این قسمت ما به بررسی ابزار کار میناکاری روی مس می پردازیم.

ابزار کار میناکاری روی مس عبارتند از:

• پرگار
• قلم جهت رنگ گذاری و رنگ برداری اضافه
• قلم های دست ساز که توسط خود شخص ساخته می شود
• رنگ مخصوص میناکاری (پودری) (رنگ گیاهی، معدنی یا فلزی که در مینای اصیل میناهای رنگین پودر شده که دمای ذوب نسبتاً پایینی از مینای زیرین دارند)
• صمغ مخصوص میناکاری
• ظرف مسی لعاب داده شده در طرح دلخواه
• ورقه (طلا، نقره، مس، ورشو، آهن و برنج) به جهت چکش خواری بیشتر واکسید نشدن در دمای ذوب مینا بیشتر از طلای ناب استفاده می شد
• هاون
• ماده آبگینه ای مینا
• کاغذ کپی
• چکش
• سندان
• گیره
• اره کمانی و اره فلز بر
• قیچی فلز بر
• کوره

نکته: سیلیس، کربنات، سدیم، پتاسیم، آهک، قلع وسرب نیز از مواد شیمیایی مورد نیاز می باشند.

نکته: رنگ ها از ترکیب مواد شیمیایی متفاوتی بدست می آیند به این ترتیب که رنگ زرد از ترکیب آهن، اکسید کروم و قلع و رنگ قرمز با اضافه کردن براکس به کربنات سدیم و ترکیبات طلا و همچنین رنگ سبز از ترکیب کردن کرومات سرب با مس بدست می آید.

رنگ هایی که در میناکاری بکار می روند به شرح زیر است:

• رنگ های گیاهی که در چیت سازی هم بکار می رود.
• رنگ های معدنی که در نقاشی و میناکاری به کار می رفتند.
• رنگ های فلزی که روی شی کار می شود.

میناکاری[به همراه آموزش]

هرچند می توان در یک منظر کلی هنر میناکاری و هنر مس و پرداز را از یک خانواده نامید، لیکن ساخت یک محصول مس و پرداز مراحل متفاوتی از مراحل ساخت یک قطعه میناکاری را طی می نماید.

در مس و پرداز پس از آماده شدن سطح فلزی محصول (بشقاب مسین) سطح کار بر خلاف مینا لعاب داده نمی شود، بلکه نقاش مستقیما طرح اولیه نقوش را بر سطح کار کشیده سپس کار، رنگ آمیزی و قلم گیری و پرداخت می شود و در نهایت لایه نهایی پلی استر بر روی کار کشیده و کوره دهی می شود. هرچند مراحل کار مس و پرداز به ظاهر کمتر از مراحل کار میناکاری می باشد اما در این جا به دلیل خلاصه تر شدن مراحل کار و حذف مراحلی از کار منجمله سوهان کاری و پرداخت ایجاب می نماید که هنرمند پردازگر با دقت و ظرافت نقش را بر سطح کار ترسیم و رنگ آمیزی نماید.

لیکن وجه تفاوت بارز و عمده محصولات میناکاری و مس و پرداز را می توان در طراحی، نقاشی و رنگ آمیزی آن عنوان نمود. در محصولات میناکاری عمدتا از رنگ آبی در تونالیته های مختلف آن بهره برده می شود، نقوش تمام سطح کار را یکنواخت پر کرده است و اِلمان ها موج وار از مرکز به سمت لبه ها و حاشیه کار منظم و یکنواخت کشیده می شود.

میناکاری همانگونه که از معنای تحت الفظی آن برمی آید ملهم از آسمان و گنبد آبی و نیلگون است. تضاد رنگی در آن به چشم نمی خورد و محصول عمدتا به رنگ آبی و سفید دیده می شود. گل و مرغ ها و خطوط اسلیمی و دوار و بته جقه های به کار رفته در محصول میناکاری بسیار با ظرافت و مینیاتوری طراحی و ترسیم می شود.

هنرمند شهرت رو در دیپیا پیدا کن

دیپیا اولین سایت کاریابی هنرمندان

اینجا پروژه بگیر یا خودت رو معرفی کن

سخن آخر

طراحی در مس و پرداز درشت تر، با خطوط و دوایر کمتر اما برجسته تر و آشکارتر انجام می پذیرد، پس زمینه رنگی محصولات مس و پرداز عمدتا از رنگ تیره سورمه ای و به عبارتی آبی تیره شکل می گیرد و گل و بته های طراحی شده بزرگتر و البته با رنگ های متضاد نارنجی، قرمز و بر کار می نشیند. این تضاد رنگی و تمرکز بر جلوه المان های ترسیم شده، جذابیت و چشم نوازی ویژه ای به محصولات مس و پرداز بخشیده است. جلوه ای که می تواند سلیقه و نیاز مخاطبان امروزی محصولات فوق را پوشش دهد. در این مقاله قصد داشتیم شما را با هنر میناکاری آشنا کنیم ممنون از اینکه تا پایان این مقاله همراه ما بودید.