مبانی و اصول طراحی لباس

لباس از نمودهای عینی فرهنگ هر جامعه ای به شمار می رود. امروزه با صنعتی شدن شیوه های تولید، تغییرات فرم پوشاک تحت تبعیت مد قرارگرفته و تصمیم گیری برای لباس در مرا کز مد انجام می پذیرد. مد با تکیه بر ذوق زیباشناختی و استفاده از تمایل طبیعی بشر به تنوع و تحول چرخه ی تولید، لباس را همواره پویا نگاه می دارد.

از مهمترین مشخصه های جوامع متمدن ساختن و پرداختن پوشاک برای افراد مختلف جامعه است و در این جوامع شاهد تفاوت پوشاک در گروه های مختلف شغلی، سنی و جنسیتی هستیم. بر اساس همین پیچیدگی و طبقه بندی های متفاوت، برخی از دانشمندان چنان نقش مهمی برای پوشاک و زیورآلات قائلاند که حتی تعریف مجرد از انسان را بدون در نظر گرفتن لباس او، تعریفی صرفا ذهنی می دانند.

به همین دلیل ارتباط پوشاک را با هنر، ادبیات، مذهب و نیز اقتصاد، طبقه و حتی هویت اجتماعی را نمی توان نادیده گرفت. قواعد معناداری که بر پوشاکجوامع سنتی حاکم است سبب شکل گیری هنجارهایی می شود که با ارزش های جامعه پیوندی مستقیم می یابد به نحوی که هر گونه تغییر قواعد به منزله هنجارشکنی و خروج از چارچوب های ارزشی جامعه تلقی می شود. این امرسبب می شود که تغییر و تحول در پوشاک در جوامع سنتی به صورت تدریجی صورت پذیرد؛ اما امروزه با صنعتی شدن شیوه های تولید، تحولات پوشاک تحت تأثیر مد سرعت قابل توجهی به خود گرفته است. با این وجود هر سبکی از لباس، اصول و مبانی مشخصی دارد که طراحان را ملزم به رعایت آن می سازد.(اگر به مد علاقه دارید می‌توانید مقاله مد و لباس در ایران را مطالعه کنید)

مبانی طراحی مد و لباس

طراحی مد و لباس یک کار هنری است که در حوزه تولید پوشاک و لوازم مربوط به سبک زندگی و تحت تأثیر اوضاع فرهنگی و اجتماعی در یک دوره زمانی مشخص انجام می پذیرد.

در بیشتر طراحی های زیبا اصول هنری ثابتی همواره وجود دارد و ا گر کسی از این اصول ابعاد، تعادل، رنگ، هارمونی و … استفاده کند، قادر خواهد بود طرح خوبی بی افریند. ایده آل ها، اصول و تجربیات تاریخی پوشاک، ارزش قابل توجهی برای طراحان دارد؛ بنابراین یک طراح مد باید به عوامل مختلفیت وجه داشته واز تجربه و علم کافی برخوردار باشد. پس از مطالعات لازم، اولین مرحله کار طراح، کشیدن طر ح بر روی کاغذ است. طراح با استفاده از عناصر خط، رنگ، بافت و تناسب، لباس را طراحی می کند.

در مرحله ی دوم، الگوساز شکل و اندازه تکه های لباس را بر کاغذ پیاده می کند.

مرحله ی سوم، دوخت است. خیاط قطعات طراحی شده را به هم متصل می کند تا فرم نهایی لباس پدیدار شود و در نهایت، استایلیست(stylist) کسی است که تکهه ای مختلف لباس و زیورآلات و لوازم را ترکیب بندی می کند.

اما مرحله طراحی، خود شامل3 بخش است:

• فرم ظاهری: که بر ترکیب کلی لباساز نظر میزان پوشیدگی یا تأ کید بر پوشش بخش خاصی از بدن یا ترکیب بندی لباس از نظر تعداد قطعات و هارمونی رنگ و اندازه آنها دلالت دارد.
• طراحی ساختاری: که بخش پایه ای طراحی است و شامل طرح یقه، آستین، جیب، بالا تنه ،پایین تنه، مسیر دوخت ها،رنگ، جنس وبافت می شود. معمولا دو رویکرد در طراحی ساختار لباس وجود دارد. یکی که با توجه به نمایش حجم بدن با فرمول های دقیق مبتنی بر آناتومی طراحی می شود. بدیهی است در این ساختار نمایاندن بخش هایی از اندام ها و بدن چه به صورت عریان و چه توسط لباس، بن مایه اصلی ساختار لباس است. این سبک در لباس های غربی پس از رنسانس تا به امروز ادامه دارد. ساختار دیگر بر مبنای هندسه استوار بوده و بیشتر توجه آن به نمایش سطح پارچه و پنهان ساختن بخش های عمده ای از اندام ها است. در این ساختار که مبنای طراحی غالب لباس های شرقی است ارزش های نمادین لباس بسیار پررنگ تراز سایر وجوه و ابعاد عمل می کنند.

• طراحی دکوراتیو یا تزیینی: که بخش الحاقی و ثانوی لباس است و برای غنی ساختن طرح، بدان اضافه می‌شود. طرح پارچه در بسیاری از موارد می تواند به عنوان بخش تزیینی به شمار آید.

نقوش غالب در طراحی تزیینی عبارت اند از:

الف: نقوش طبیع تگرا:مانند نقوش انسان، گیاهان، گل ها، جانوران و مناظر

ب: نقوش انتزاعی: در این نوع طراحی، عناصرموجود مستقیما بیانگر طبیعت نیستند.

ج. نقوش تاریخی: در آن از عناصر تاریخی مانند بناها استفاده می شود.

د. نقوش هندسی: در آن از شکل های هندسی مانند مربع، دایره، مثلث و … با استفاده از قواعد خاصی استفاده می شود.

هـ . نقوش نوشتاری: در آناز حروف و نوشتار استفاده می شود.

البته از ترکیب دو یا چند عنصر تزیینی نیز برای بخش دکوراتیو لباس استفاده می شود.

علاوه بر این موارد طراحی لباس، اصول و مبانی عمومی نیز دارد که ین اصول عبارتند از: تعادل، ریتم، تناسب ( مقیاس ) و هماهنگی ( وحدت ) که چهار اصل اساسی در طراحی لباس می باشند و رعایت آنها برای هر طراحی از مبتدی گرفته تا حرفه ای ضروری است.(برای مطالعه مقاله طراحی لباس مدرن کلیک کنید)

تعادل در اصول طراحی لباس

به طور کلی، تعادل به معنی استفاده متناسب و موزون از رنگ، بافت و اشیا در طراحی لباس است. اگرچه استفاده متقارن از این پارامترها بسیار متداول است؛ اما استفاده نامتقارن از آنها نیز می تواند طرح های زیبایی خلق کند. البته، ذکر این نکته نیز ضروری است که روش نامتقارن پیچیده تر از روش مرسوم می باشد. به عنوان مثال دوخت لباسی با یک شانه نامتقارن می تواند زیبا به نظر برسد؛ درحالیکه دوخت یقه کت به صورت نامتقارن ممکن است خیلی مورد پسند عموم نباشد. بنابراین، اگر قرار است این پارامتر از اصول طراحی لباس را تغییر دهید، به ویژگی های جامعه شناختی و فرهنگی کشور هدف توجه داشته باشید. چراکه ممکن است طرح مورد نظر شما مفهوم خوبی در جامعه مربوطه نداشته باشد.

رنگ در طراحی لباس

یکی از مهم ترین بخش های یک طراحی لباس انتخاب رنگ می باشد. اهمیت رنگ در طراحی لباس بسیار بالا است و یکی از بخش های مهم در این بخش منظور می شود. و همچنین ترکیب رنگ به کاربرده شده در طراحی لباس بسیار مهم است و طراح لباس باید درک درستی از این بخش و ایجاد هارمونی درست در انتخاب رنگ های لباس های متنوع داشته باشد. شناخت انواع رنگ ها و تناژ های هم خوان یکی از بخش های آموزشی است که طراحان لباس باید قبل از اجرا آن را فرا بگیرند تا بتوانند به یک طراحی خوب لباس پرداخته و توجه مشتریان را به سمت خود جلب نمایند.(همه چیز درباره‌ی رنگ شناسی در طراحی لباس)

نقش ریتم در اصول طراحی لباس

زمانی که یک عنصر در طراحی لباس به دفعات تکرار شود، ریتم به وجود می آید. بنابراین، اگر قرار است به ریتم در طراحی لباس توجه داشته باشید، از قدرت تنوع غفلت نکنید. معمولاً طراح لباس، ریتم را در امتداد خطوط به صورت اشکال منظم یا نامنظم و یا با استفاده از رنگ های مختلف تحت کنترل می گیرد. به عنوان مثال با استفاده از دکمه و یا تکه پارچه های رنگی مختلف ریتم جدیدی را خلق می کند. به عبارت دیگر، با استفاده از اصول طراحی لباس سعی می کند تمرکز بیننده را به قسمت های مشخصی از لباس جلب کند. به همین دلیل، معمولاً قسمت مشخصی از یک لباس را مورد توجه قرار داده و تعداد معینی از یک عنصر را در آن تکرار می کند. تکنیک های مختلفی همچون گلدوزی، سوزن دوزی، استفاده از رنگ های متضاد و از جمله مواردی است که برای ایجاد ریتم مناسب هستند.

جایگاه تناسب در اصول طراحی لباس

یکی دیگر از اصول طراحی لباس، رعایت تناسب یا مقیاس اشیا مورد استفاده است. در واقع، اگر طوری طرح مورد نظر را پیاده کنید که حس یکپارچگی و انسجام در لباس شما وجود داشته باشد؛ شما تناسب را به عنوان یکی از اصول طراحی لباس مورد توجه قرار داده اید. این مهم اتفاق نمی افتد مگر با رعایت اندازه ها، مقادیر و تعداد عناصر لباس به صورتی که با یکدیگر مرتبط باشند.

یک مثال خوب برای توصیف رعایت اصل تناسب در طراحی لباس، چگونگی نقاشی کردن بدن انسان است. به عبارت دیگر، نقاشی شما زمانی زیبا خواهد بود که تمام اعضای بدن با یکدیگر هماهنگی و تناسب داشته باشند. بدین ترتیب، می توان گفت که توجه به هماهنگی اجزای تشکیل دهنده لباس در کنار توجه به ویژگی های فیزیکی مشتری از مهم ترین مواردی است که موجب ایجاد تناسب در طرح نهایی می شود.

هماهنگی در طراحی لباس

آخرین اصل از اصول طراحی لباس به هماهنگی و وحدت در لباس می پردازد. به عبارت دیگر، اگر طرح نهایی شما به گونه ای است که در نگاه کلی همه چیز سر جای خود قرار دارد، اصل هماهنگی را رعایت کرده اید. برای این منظور، می بایست تمام زمینه پوشاک، انعکاس دهنده طرح مورد نظر باشند و در هیچ جا شکستگی و جای خالی از طرح به چشم نخورد. همچنین، خطوط ساسون و درزها باید در قسمت های مشخص از لباس دوخته شده و چهره ای یکدست به لباس ببخشند. وحدت در ترکیب رنگ نیز فاکتور دیگری است که برای ایجاد هماهنگی در طرح لباس باید مدنظر داشته باشید.

البته ذکر این نکته نیز ضروری است که این اصول می بایست برای کلیه اکسسوری های همراه لباس (کیف، کفش، دستمال گردن و ) نیز رعایت شود. بدین ترتیب، لباس نهایی از یکنواختی چشم نوازی برخوردار خواهد بود. به گونه ای که بیننده از نگاه کردن به آن خسته نمی شود.

آموزش طراحی مد و طراحی لباس بصورت حرفه ای

طراحی لباس شکلی از هنر است بنابراین شما به عنوان یک طراح باید دارای شخصیتی خلاق و هنری باشید. برای موفقیت در این حرفه از مهمترین موارد علاقمند بودن به هنر است. اولین چیزی که در حرفه طراحی لباس اهمیت ویژه ای دارد، قدرت تخیل است. شما باید توان این را داشته باشید که طرح خود را به صورت سه بعدی در ذهنتان مجسم کرده و از همه نظر آن را بررسی نمائید.

همچنین باید مهارت کافی را در نقاشی دارا بوده تا بتوانید ایده های ذهنی خود را بخوبی روی کاغذ پیاده کنید. و باید مهارت خاصی در ترکیب رنگ ها، تن و سایه ها داشته باشید. همچنین باید قادر به کار با پارچه و استفاده از منسوجات به شیوه ای خلاق و اصیل باشید.

طراحان باید از تغییرات بازار مد آگاه باشند و لحظه به لحظه اخبار مد را دنبال کنند. آنها باید علاقمند به یادگیری چیز های جدید و خواندن مجلات، وب سایت ها و کتاب های تاریخی و مدرن باشند و همچنین از تاریخ طراحی مد آگاه باشند. فردی که می خواهد طراحی لباس را حرفه خود قرار دهد باید در هر فرصتی از نمایشگاه های هنری بازدید کرده و با هنرمندان و خالقین اثرهای هنری در تعامل باشد و از تجربیات آنها استفاده کند.

یک طراح لباس در زمینه تجربیات خیاطی نظیر برش، پارچه شناسی، دوخت و… نیز باید دستی بر آتش داشته باشد و بتواند تفاوت موجود بین سطوح کیفیتی مختلف پارچه ها را تشخیص دهد. داشتن درک درست از شیوه زندگی و نیاز های و خواسته های مشتریان نیز در هنر طراحی لباس از ملزومات است.

طراحان لباس باید دارای مهارت های ارتباطی خوبی باشند و بتوانند ایده های ذهنی خود را به خوبی بیان کنند. و مهم ترین چیز این است که فرد طراح دارای ایده های بدیع، جدید و اورجینالی باشد تا بتواند نظر مخاطبین را جلب کند و در کار خود موفق شود.

چهار رویکرد در بحث طراحی مد

اگر قرار باشد بع نوان یک طراح مد و لباس به صنعت مد وارد شوید باید بدانید که شیوه نگاه به طراحی را می توان در 4 دسته کلی تقسیم کرد. در آموزش طراحی لباس لازم است که این 4 دسته را بشناسید، دسته اول تصویرسازی مد است، دست دوم نقاشی از طرح مد است، دسته سوم سبک سازی در مد است، دسته آخر مربوط طرح های تجاری است.

• تطبیق تصویری لباس و مد با شخصیت و اندام فرد

در آموزش طراحی لباس نکات مهمی و اساسی را یاد می گیرید که این رویکرد مهم آن است که لباس در تن تان چگونه به نظر می آید و چه حسی را منتقل می کند. دو نفر از طراحان معروف به نام های ریچارد جورج و جیمی لیده در سال 2006 در صفحه 49 کتاب مشترک شان به نام اصول طراحی مد به تصویر مد پرداخته اند. آن ها معتقد هستند که تصویرسازی در طراحی مد تاکید زیادی بر خود لباس ندارد. آنچه در این نوع نگاه مد نظر قرار می گیرد روح و مفهوم نهفته در لباس است.

در این نوع نگاه به مد همه جزئیات محیط و فرد نیز مورد توجه است. در واقع حالت روحی مدل، نوع میکاپ و نوع آرایش مو نشان دهنده سبک شخصیتی فرد است. حتی محلی که عکاسی انجام می شود، از نوع ایستادن فرد گرفته تا بخشی از لباس که نمایش داده می شود همگی تلفیقی است از جزئیاتی که شخصیت و حالات روحی فرد را مشخص می کند. بنابراین در این شیوه نگاه به مد تمرکز تنها بر روی خود لباس نیست بلکه جزئیات متعدد دیگری نیز مورد توجه قرار خواهد گرفت.

• حاکمیت مد و طراحی لباس بر اندام بدن و شخصیت فردی

آنچه که در یک دوره عالی آموزش طراحی لباس به دانشجو آموزش داده می شود این است که آنچه مهم است طرح خود لباس است که قرار است بر تن مدل ها بنشیند. ریچارد جرجر و جنی لیده در کتاب خود از این نوع نگاه نیز صحبت کرده اند. در چنین رویکردی مباحث فانتزی کمتر مد نظر قرار می گیرد، ممکن است برخی از ابعاد کمی غیرطبیعی به نظر بیاید. به طور مثال ممکن است طراح پاهای بسیار بلندی را برای طرح فرض کند که در حالت طبیعی کمتر وجود دارد. بنابراین در این شیوه طراحی لباس است که حکمرانی می کند نه کاربرد و اندام فرد.

کافی است تناسب بر روی کاغذ رعایت شود و مدل هایی وجود داشته باشد که بر اساس این طرح و تناسب بتوانند لباس را آن گونه کهطراح دوست دارد به نمایش بگذارد. آموزش طراحی لباس با این رویکرد بیشتر برای نمایش در فستیوال های مد و زیبایی کاربرد دارد.

به یاد داشته باشید که هم در دوره آموزش طراحی لباس و هم وقتی دوره آموزش طراحی لباس را تمام کردید، طرح هایی که به ذهن تان می آید را به سرعت بر روی کاغذ بکشید. مغز انسان عادت دارد که به صورت مداوم به دنبال ایده های متفاوت باشید و به سرعت آنچه در ذهن تان نقش بسته را فراموش خواهید کرد. بنابراین سعی کنید اگر طرح لباسی به ذهن تان رسیده سریعاً بر روی کاغذ پیاده سازی کنید بدون آنکه به کاربرد و برخی جزئیات دیگر فکرد کنید. اگر بتوانید در زمان مناسب طرح را پیاده سازی کنید زمان خواهید داشت که بر روی جزئیات تمرکز کنید و در مورد رنگ و جنس و بافت تصمیم بگیرید. در آموزش طراحی لباس به شما آموزش داده می شود که چگونه فکر وایده خود را بر روی کاغذ پیاده سازی کنید.

• طراحی مد با رویکرد سبک های متنوع

سبک سازی در آموزش طراحی لباس بخشی کاملاً اختصاصی است. طراحان در سراسر جهان به ویژه کسانی که مدعی انحصار در فشن هستند به ویژه طراحان در فرانسه و ایتالیا، در هر دوره و در هر سال مجموعه ای از مدها را ارائه می دهند. تخصصی شدن این سبک ها تا به آن جا پیش می رود که کار با چرم با نام فلان طراح مشهور ایتالیایی شناخته می شود و در دوره ای استفاده از یقه ب-ب ویژگی لباس های انگلیسی بوده است. زمانی خز و استفاده از آن در یقه و سرآستین مد می شود و در دوره ای دیگر آستین ها پف دار و کمرهای کرستی مد سال است. این ها همگی نمونه های سبک های متفاوت مد و فشن هستند.

سبک هایی که هر از چندگاهی به بازار ارائه و در کوتاه ترین زمان کمابیش بازار را در اروپا آسیا و … قبضه می کند. صاحبان سبک در صدد بر می آیند تا آنچه را طراحی می کنند با ذائقه جامعه تحمیل کنند و در اغلب موارد دست کم در کوتاه مدت موفق هستند. اگرچه این روح لباس است که می توانند برای مدت های طولانی و بلکه همیشه سلیقه و نیاز اغلب آدم ها را تحت تاثیر خود قرار دهد. یکی از منحصر به فردترین آن ها جین است. سبک لباس جین چندین دهه بر تن آدمیان در آسیا، اروپا و آمریکا نشست. لباس کار و تفریح و حتی مهمانی شد. در سال های اخیر با تزئیناتی که بر روی پارچه جین انجام می شود آن را در زمره لباس های شب هم درآورده است.

• طراحی مد با رویکرد تولید انبوه

نقشه تولید اولین قدم برای آموزش طراحی لباس با رویکرد تولیدی است. الگوها در تولید انبوه با قلم های سیاه و سفید اجرا می شود، از قلم های ضخیم برای درز و سایر جزئیات بهره می برند و از قلم های ظریف برای بافت های خاص. طرح تولید به دلیل آسان سازی کار برای تیم تولید اجرا می شود و به منظور ساده سازی الگو، دوخت و بازبینی و غیره مورد استفاده قرار می گیرد. نقشه اولیه باعث می شود تا سوءتفاهم در همه بخش ها از بین برود. در این مرحله از رنگ استفاده نمی شود و از الگو اولیه برای تکثیر استفاده می شود. طراحی با رویکرد تولید انبوه اغلب در شرکت ها و تولید های بزرگ انجام می شود اگرچه در ابعاد کوچک تر هم شیوه تولید انبوه را می توان به کار برد.

هنرمند شهرت رو در دیپیا پیدا  کن

دنبال کار و پروژه هنری میگردی؟

ایده داری؟؟ اینجا هنرمندا برات می سازن

سخن آخر

در آموزشگاه طراحی لباس پیشکسوتان، می توانید یک دوره طراحی مد و لباس بسیار پر محتوا و استاندارد برای ورود به بازار کار جذاب و پردرآمد مد و فشن را گذراننده و در پایان دوره آموزش طراحی لباس مدرک بین المللی سازمان آموزش فنی وحرفه ای کشور را دریافت کنید. ممنون که تا پایان این مقاله همراه ما بودید.