سکه دوزی یکی از انواع رودوزی های سنتی و زیبای ایران است که همواره درمنطقه سیستان و بلوچستان رواج داشته و در واقع ازهنرهای بومی مردم این منطقه می باشد. در این مقاله قصد داریم شما را با هنر سکه دوزی آشنا کنیم.
سکه دوزی هنر زنان جنوب ایران
سکه دوزی یکی از هنرهای دستی بلوچستان است که عموما خانواده های بلوچ از آن جهت تزئین رویه ی رختخواب یا زینت گردن شتر در موقع عروسی و … استفاده می کنند و اغلب جهت زینت اطاق نیز به دیوار می آویزند. این هنر در بلوچستان مانند سوزن دوزی دارای سابقه یی طولانی است و تقریبا در تمامی مناطق روستائی استان رایج می باشد و تولید و عرضه ی آن جنبه محلی دارد و اگر داد و ستدی در این خصوص صورت بگیرد بیشتر در بین خود اهالی است.
مرغوبیت محصولات سکه دوزی شده بستگی زیادی به مواد اولیه مرغوب دارد. مهمترین موادی که در ساخت محصولات سکه دوزی شده بکار می رود عبارت است از پارچه هایی که دارای برق و جلا می باشد (مانند جرسه )، دکمه، آینه، پولک، خرمهره و امثال آن. در سکه دوزی مخصوصا در مورد آویز های تزئینی دیوار، معمولا پارچه به اشکال هندسی خاص مانند لوزی یا مثلث بریده شده و پس از سکه دوزی، این تکه ها را به هم وصل کرده و ابعاد بزرگتری را بوجود می آورند.
شاردن چنین نوشته است که زنان در دوره صفوی لباس های خود را با سکه تزئین می کردند.
همچنین کارری در سفرنامه خود این چنین نوشته است که زنان در ایران کلاه بر سر می گذاشتند و دور کلاه زنان ثروتمند، سکه های طلا و نقره و سنگ های قیمتی دیگری دوخته می شد؛ مردان عمامه ای از حریر زربفت یا گل دوزی شده بر سر می گذاشته و آن را با سکه های زرین و سنگ های قیمتی تزئین می کردند.
در گذشته به دلیل هم مرز بودن این منطقه با هند و پاکستان، مردم بلوچستان مواد اولیه مورد نیاز خود را از آنجا وارد می کردند. به همین دلیل در مورد اصالت این هنر شبهه های بسیاری وجود دارد که این رودوزی، از هنرهای هندوستان می باشد. در حالی که این هنر کاملا بلوچی و دارای اصالت بومی و مختص منطقه ی بلوچستان می باشد.
اگر هم مشابهت هایی بین این هنر و انواع آن در کشورهای همجوار دیده می شود فقط به جهت وجوه اشتراک فراوانی است که اهالی بلوچستان ایران با اقوام ساکن در کشورهای مجاور از نظر قومیت، نژاد، زبان و فرهنگ دارند و لذا وجود این تشابهات در هنر دستی ساکنین این مناطق امری طبیعی است.
اگر به هنر گلابتون دوزی علاقه دارید می‌توانید مقاله مربوط به آن را مطالعه کنید.
سکه دوزی بلوچی
سکه دوزی بلوچی به دو دسته تقسیم می شود:
- آن هایی که برای آویختن به دیوار تولید می شوند و اشکالی چون مربع، لوزی و مثلث دارند. برای تهیه این محصول پارچه هایی را به اشکال و رنگ های مورد نظر انتخاب کرده و دکمه های صدفی بر آن می دوزند. گاهی در لابلای این دکمه ها، آینه های کوچک و بزرگ و پولک رنگین قرار می دهند.
- آن هایی که بیشتر برای پهن کردن روی بسته های رختخواب و پنهان کردن از دید دیگران تولید و استفاده می‌شوند. برای این کار بر روی پارچه ای پشمی یا نمد، طرح دلخواه را با دکمه دوخته و در لابلای دکمه ها، خرمهره و آینه های ریز و درشت قرار داده و اطراف آن ها را بخیه می پوشانند و از یک طرف تمام رویه کار را با منگوله های نخی رنگی تزئین می کنند.
در مجموع نوع دوخت هایی که در سکه دوزی به کار می رود بخیه های مختلف است .
محصولات تولیدی همان گونه که گفته شد بسیار جالب بوده و دارای اصالت می باشد و این همان نوع سکه دوزی هایی است که هم اکنون در اغلب فروشگاه های سازمان صنایع دستی ایران عرضه شده و به فروش می رسد. اگر چه در حال حاضر قسمت اعظم مواد اولیه ی مورد نیاز این نوع تولید از داخل کشور تامین می گردد، ولی هنوز قسمتی از مواد مورد نیاز این صنعت مانند آینه های بزرگ و کوچک و برخی از انواع پولک ها به دلیل عدم تولید آنها در داخل و فراوانی و ارزانی آن در پاکستان به صورت قاچاق از آن کشور وارد می شود.
در سال های اخیر سازمان صنایع دستی ایران به دلیل نقش این صنعت در اقتصاد منطقه و قابلیت های آن در جهت ایجاد درآمد برای زنان و دختران روستائی به آن اهمیت بیشتری داده و جهت تشویق روستائیان بلوچ به فعالیت بیشتر در این رشته، اقدام به خرید تولیدات سکه دوزی شده ی صنعتگران استان نموده است.
برای آموزش سکه دوزی بلوچی به ادامه مطلب مراجعه کنید.
مواد اولیه هنر سکه دوزی
- دکمه های سفید پیراهن یا دکمه های رنگی
- صدف
- خرمهره
- قطعات ریز و درشت آینه
- منگوله های پشمی
- سوزن و نخ معمولی و پارچه هایی دارای برق و جلا مانند ژرسه.
موارد مصرف در هنر سکه دوزی
- برای تزئین رویه رختخواب
- زینت دیوار
- زینت گردن شتر (هنگام برگزاری مراسم عروسی)
- در تهیه رو تختی و قسمت هایی از لباس و کیف و … مورد استفاده قرار می گرفت.
مراکز تولید سکه دوزی
مهمترین مراکز تولید و عرضه سکه دوزی، روستاهای اسکپه، پیپ، فنوج، چانف و آهوران از توابع شهرستان ایرانشهر است و سازمان صنایع دستی ایران در عین حال بر حسب امکانات اقدام به خرید تولیدات صنعتگران این رشته از دیگر نقاط بلوچستان نیز می کند. در بمپوراز توابع ایرانشهر، بادبزن های حصیری محکمی تهیه می شود که حاشیه آن ها را با قطعات پارچه آراسته و با پولک های رنگین پلاستیکی به شیوه سکه دوزی تزئین می شود.
هنرمند شهرت رو در دیپیا پیدا کن
دیپیا اولین سایت کاریابی هنرمندان
اینجا پروژه بگیر یا خودت رو معرفی کن
سخن آخر
در حال حاضر مدیریت صنایع دستی سیستان و بلوچستان در یک کارگاه در اردوگاه افاغنه ی زاهدان با تامین مواد اولیه مورد نیاز صنعتگران، راسا دست به تولید این نوع کالا زده و با نظ ارت مستمر سعی در بالا بردن کیفیت و ایجاد تنوع در طرحها، با حفظ اصالت های بومی و فرهنگی منطقه دارد. باتوجه به اهمیت این موضوع در این مقاله تصمیم گرفتیم شما را با سکه دوزی آشنا کنیم. ممنون از اینکه تا پایان این مقاله همراه ما بودید.
Magnificent items from you, man. I have have in mind your stuff prior to and you are just too great. I really like what you’ve got here, really like what you’re saying and the way in which in which you say it. You’re making it enjoyable and you still care for to keep it wise. I can’t wait to learn much more from you. That is really a tremendous web site.
I am incessantly thought about this, appreciate it for posting.
After exploring a handful of the blog articles on your website,
I truly like your technique of writing a blog. I saved it to my bookmark webpage list and will be
checking back in the near future. Take a look at my web site as well and tell me what you think.
You can certainly see your skills in the article you write.
The world hopes for more passionate writers such as you who aren’t afraid to mention how they believe.
All the time follow your heart.
You have made some decent points there. I looked on the web to
learn more about the issue and found most individuals will go along with your views on this web site.
Oh my goodness! Incredible article dude! Thank you so much, However I
am going through issues with your RSS. I don’t know why I am unable to subscribe
to it. Is there anyone else getting the same RSS issues?
Anybody who knows the answer will you kindly respond?
Thanx!!
I love reading through a post that will make men and women think.
Also, many thanks for allowing for me to comment!
Wow, this article is pleasant, my younger sister is analyzing such things, thus I am going to let know her.
Thank you for every other informative web site.
The place else could I get that kind of info written in such an ideal way?
I’ve a project that I’m simply now running on, and I have been on the glance out for such info.
Hello! I’ve been reading your weblog for a while now
and finally got the bravery to go ahead and give you a shout out from Austin Texas!
Just wanted to mention keep up the excellent work!
I’ve been absent for a while, but now I remember why I used to love this website. Thanks, I will try and check back more frequently. How frequently you update your web site?
If you desire to grow your experience only keep visiting this site and be updated with the most up-to-date news
update posted here.
Heya i am for the primary time here. I came across this board and I in finding It
truly useful & it helped me out much. I am hoping
to provide one thing again and help others such
as you aided me.
Wow! Finally I got a webpage from where I can truly take useful facts regarding my study and knowledge.
It’s a pity you don’t have a donate button! I’d certainly donate to this outstanding blog!
I guess for now i’ll settle for bookmarking and adding your RSS feed
to my Google account. I look forward to fresh updates and will talk about this site with my Facebook group.
Chat soon!
Yes! Finally something about website.
Good web site you have here.. It’s difficult to find good quality
writing like yours nowadays. I truly appreciate
individuals like you! Take care!!
Hi colleagues, pleasant post and pleasant arguments commented at this place, I am
actually enjoying by these.
What’s up Dear, are you really visiting this website regularly, if so afterward you will without doubt take good experience.
I’m impressed, I have to admit. Rarely do I encounter a blog
that’s both equally educative and entertaining, and without a doubt,
you’ve hit the nail on the head. The issue is an issue that not enough people are speaking intelligently about.
I’m very happy I found this during my search for something concerning this.
of course like your web site but you need to test the spelling on several of your posts.
A number of them are rife with spelling issues and I find it very bothersome to tell the
reality on the other hand I will definitely come again again.
I’m curious to find out what blog platform you have
been working with? I’m having some minor security issues
with my latest site and I would like to
find something more secure. Do you have any recommendations?
I’m really enjoying the design and layout of your website.
It’s a very easy on the eyes which makes it much more pleasant for me to
come here and visit more often. Did you hire out a designer to create
your theme? Excellent work!
Exceptional post but I was wondering if you could write
a litte more on this subject? I’d be very thankful if you could elaborate a little bit more.
Thanks!
Pretty section of content. I just stumbled upon your website
and in accession capital to assert that I acquire actually enjoyed account your blog posts.
Any way I will be subscribing to your feeds and even I achievement you access consistently fast.
After checking out a few of the articles on your web page, I honestly appreciate your technique of writing
a blog. I bookmarked it to my bookmark site list and will be checking
back soon. Please check out my web site too and tell
me how you feel.
Well I truly enjoyed studying it. This tip procured by you is very constructive for correct planning.
What Is Puravive? Puravive is a natural weight loss supplement that is known to boost the metabolic processes of the body.
Howdy! I just would like to give a huge thumbs up for the good data you might have right here on this post. I shall be coming again to your weblog for extra soon.
I see something truly special in this web site.
F*ckin’ amazing issues here. I am very satisfied to look your post. Thank you a lot and i’m having a look ahead to touch you. Will you please drop me a e-mail?
I know this if off topic but I’m looking into starting my own weblog and was wondering what all is required to get set up? I’m assuming having a blog like yours would cost a pretty penny? I’m not very internet savvy so I’m not 100 positive. Any recommendations or advice would be greatly appreciated. Many thanks
This is a very good tips especially to those new to blogosphere, brief and accurate information… Thanks for sharing this one. A must read article.